zondag 11 oktober 2015

Europa en haar body guard


'Longe(que) terrarum pulcherrima - veruit het mooiste land ter wereld', zo noemt Plinius Maior Europa in zijn Naturalis Historia (III.1.5), waarna hij begint aan een gortdroge geografische opsomming. Hij poneert het als een vaststaand feit - op lyrische ontboezemingen zul je deze encyclopedist niet betrappen. De zelfverzekerde Romein leefde dan ook in de 1e eeuw en Rome was nog bezig met de uitbreiding van zijn rijk. De roemruchte uitbarsting van de Vesuvius die Pompeii en Herculaneum bedolf werd zijn dood, toen hij een reddingsoperatie organiseerde naar het getroffen gebied.

In het Romeinse Europa van zijn tijd heerste een relatieve stabiliteit, door middel van een uitgebreid bestuursapparaat met ambtenaren van Plinius' kaliber en een krachtige militaire macht aan de grenzen. Een belangrijke factor bij die stabilisering was, dat de inwoners van de overwonnen gebieden het Romeinse burgerschap aangeboden kregen.

Een positief begrip roept altijd het spookbeeld van zijn tegendeel op, wat redenaars en reclamemensen meer dan eens tot hun schade en schande ondervonden hebben. Bij 'stabiliteit' is dat 'destabilisering'. Die Romeinse legers bleken niet onoverwinnelijk te zijn toen in de 4e/5e eeuw een, onverwacht, volk uit het oosten, de Hunnen, een onstuitbare vluchtelingenstroom van Goten in beweging zette, naar het westen en het zuiden van Europa, waarbij de Donau even een natuurlijke barrière vormde, maar niet lang. De Oost-Romeinen hadden hen wél met succes kunnen tegenhouden, vandaar die kanalisering: het doet denken aan de muur in Hongarije en de gesloten grenzen in Kroatië en Slovenië (om de al-dan-niet-vluchtelingen ergens anders heen te sturen). Hoe lang nog voordat de druk van de sharia-Hunnen te groot zal worden? Iedere vergelijking loopt mank, maar het West-Romeinse rijk viel in ieder geval in de handen van de Goten. (Meer hierover)

Genoeg doemgedacht. Er zijn tenslotte ook nog leukere dingen, zoals die andere Europa :-)

Europa, waarmee oorspronkelijk centraal Griekenland bedoeld werd, dan heel Griekenland en dan rond 500 v.C. de hele landmassa achter Griekenland, vanuit het zuidoosten bekeken, dat Europa dus heeft volgens de mythologie zijn naam te danken aan een Fenicische prinses. Nu denk ik dat ongeveer iedere westerling dat verhaaltje wel kent, maar ik ga het hier toch weer vertellen, omdat ik verder wil doorgaan met één element eruit.

Europa, een bloem van een jonge vrouw en prinses in Fenicië (daar dus waar nu Syrië zich bevindt) ging met haar vriendinnen spelen op het plaatselijke strand. Geilaard en oppergod Zeus had, om het klassiek te formuleren, zijn zinnen op haar gezet en verzon de volgende list. In de gedaante van een witte knuffelstier kwam hij het strand opgewandeld en hij was zo goed in zijn sympathieke vermomming dat Europa bloemenkransen rond zijn hoorns wond en op zijn rug klauterde om een ritje te maken. Dat was voor Zeus hét moment om het ruime sop te kiezen met zijn buit en helemaal door te zwemmen naar Kreta. Eenmaal aan land deed hij wat hij niet laten kon (als u details wilt weten: in een wilgenbosje naast een bron) en het resultaat was een paar zonen, die nog heel beroemd zouden worden in de mythologie en daarbuiten.

Met Europa liep het goed af. Ze trouwde met de koning van Kreta, en kreeg van Zeus een paar prachtige geschenken, waaronder Talos (Τάλως), een bronzen reus gemaakt in de smidse van de god Hephaistos. Die reus moest Europa beschermen tegen ongewenste bezoekers, piraten en zo, en daartoe liep hij elke dag drie keer de kust van Kreta langs en smeet ondertussen rotsblokken naar schepen die te dicht kwamen.

En die man van brons kwam ik onlangs tegen op een sociaal medium;-) Een klassieke tweet (of moet ik zeggen 'klassiek getwitter'?) had het over het acroniem TALOS van de Tactical Assault Light Operator Suit. Een 'bionisch harnas' dat soldaten onkwetsbaar moet maken in een aanvalssituatie met blootstelling. Ontwikkeld in het TALOS program van het Amerikaanse leger. Of het acroniem toevallig 'TALOS' geworden is, of met opzet gekozen, heb ik niet kunnen vinden, maar het is wel toepasselijk, al is het eiland Kreta hier gereduceerd tot het lichaam van een militair (m/v). Ze noemen het harnas een military exoskeleton, naar analogie met het exoskelet van insecten.

Zoals dat gaat als je aan het browsen bent, duikelde ik nog meer Talossen op waar dezelfde connotatie van 'verdediging tegen bedreigingen' aan vasthing, met impliciet of expliciet een verwijzing naar de mythologische reus. Verbazend dat voor betekenisvolle namen vaak nog naar de antieke oudheid wordt teruggegrepen.

De Talos Group bijvoorbeeld, van de CISCO-multinational ("to create threat intelligence for Cisco products"). Waren de andere genoemde specimens nog het product van de homo faber, hier moeten we ongetwijfeld spreken van de homo electronicus.

Of  'The Talos Principle', een game dat zich afspeelt in een science fictionwereld (met zo te zien een bionische bodyguard voor een kwetsbaar wit poesje, waar mijn fantasie dan een metamorfose van Europa in ziet met een allusie naar de witte stier. But let's hold our horses...;-).